Dwa oblicza Milenium

Wydarzenie patronujące: 1050-lecie Chrztu Polski
Data: 15 kwietnia 2016 r.

Rok 2016 uchwałą Sejmu został ustanowiony Rokiem Jubileuszu 1050-lecia Chrztu Polski. Archiwum  Państwowe  w  Poznaniu  postanowiło włączyć się do obchodów związanych z tą doniosłą  rocznicą,  poprzez  przypomnienie społeczeństwu o wydarzeniach sprzed 50 laty, kiedy to w roku 1966 świętowano tysięczną rocznicę  przyjęcia  chrztu  przez  pierwszego władcę Polski, Mieszka I. Uroczystości tamtego roku stały się konfrontacją dwóch silnych, przeciwstawnych sobie obozów, a mianowicie kościoła  katolickiego  i  władzy  państwowej uosabianej  w  postaci  Polskiej  Zjednoczonej Partii Robotniczej.

Przygotowaniem  kościoła  i  wiernych  do obchodów Tysiąclecia Chrztu zajął się prymas Polski,  kardynał  Stefan  Wyszyński.  W  roku 1956  ruszyła  napisana  przez  niego  Wielka Nowenna mająca na celu przygotowanie wiernych do przeżyć Milenium Chrztu. Szczególne obchody przypaść miały na teren Wielkopolski będącej centrum powstającego w średniowieczu  państwa,  jak  i  miejscem  narodzin struktury kościelnej.

Ówczesne  władze  nie  mogły  sobie  pozwolić na brak zaangażowania i przejęcie inicjatywy przez  kościół.  Powstała  wówczas  koncepcja Tysiąclecia  Państwa  Polskiego  miała  być konkurencyjną  wizją,  w  której  szczególny nacisk położono na indoktrynację społeczeństwa w kwestiach historycznych. W państwowy program włączeni zostali wybitni historycy,  naukowcy,  wykorzystywano  również wszelkiego rodzaju media.Wystawa plenerowa „Dwa oblicza Milenium”, która od piątku 15 kwietnia 2016 r., (od godz. 12.00) do 24 czerwca 2016 r.  będzie prezentowana  przed  frontem  budynku  Archiwum Państwowego  przy  ul.  23  Lutego  41/43, zorganizowana  na  podstawie  materiałów archiwalnych przechowywanych w Archiwum, ma na celu ukazanie konfrontacyjnego charakteru działań władz partyjnych wobec organizowanych  uroczystości  kościelnych.  W  zasobie naszego archiwum znajdują się takie dokumenty jak odpis Listu Pasterskiego Episkopatu  Polski  oraz  program  duszpasterski  na  Wielki Jubileusz  Tysiąclecia  Chrztu  Polski,  które miały  na  celu  wprowadzenie  i  zapoznanie wiernych  z  głównymi  ideami  mającymi  przyświecać  obchodom  Milenium  Chrztu  Polski. Dla przeciwwagi na wystawie zaprezentowane  zostały  również  materiały  wytworzone przez  KC  PZPR  oraz  KW  PZPR  w  Poznaniu, z których to dokumentów wyłaniają się obawy władzy państwowej o swoją pozycję, w związku z masowym udziałem wiernych w kościelnych obchodach Milenium Chrztu Polski.

Na wystawie zapoznamy się również z programami uczczenia rocznicy Tysiąclecia Państwa Polskiego  przez  organizacje,  stowarzyszenia i  związki  o  najróżniejszym  charakterze. Wszystkie te plany miały na celu odciągnięcie od  uroczystości  kościelnych  jak  największej części społeczeństwa.

W  kolejnej  części  wystawy  można  zapoznać się ze wytycznymi, których stosowanie miało spowodować ograniczenie oraz umniejszenie znaczenia obchodów kościelnych. Jednym z ważniejszych tego typu przedsięwzięć były rozmowy prowadzone z  księżmi, mające na celu wysondowanie ich postawy wobec organizowanych przez państwo obchodów 1000-lecia oraz stopnia zaangażowania w uroczystości Milenium Chrztu.

Prezentujemy również dokumenty dotyczące działania mediów, zaangażowanych w rozpowszechnienie idei 1000-lecia Państwa Polskiego.