14 grudnia 1922 roku ukonstytuowało się i rozpoczęło działalność Towarzystwo Miłośników Miasta Poznania. Z okazji przypadającego w tym roku jubileuszu 100-lecia Towarzystwa, Archiwum Państwowe w Poznaniu, w uzgodnieniu z poznańskimi Miłośnikami, postanowiło przygotować okolicznościową wystawę obrazującą prace Towarzystwa. Pomysł ten mógł zostać zrealizowany również z uwagi na to, że Archiwum posiada w swoim zasobie dokumentację Towarzystwa Miłośników Miasta Poznania. Przyczynił się do tego Profesor Stanisław Nawrocki, który będąc Wicedyrektorem Archiwum Państwowego, był jednocześnie przez 17 lat prezesem Towarzystwa. W 100-letniej historii Towarzystwa, jest tylko dwóch prezesów piastujących tę funkcję najdłużej, wspomniany już Stanisław Nawrocki oraz Stanisław Kubiak.
Dokumentacja Towarzystwa w Archiwum Państwowym znajduje się w dwóch zespołach archiwalnych, w zespole: Akta miasta Poznania (nr zespołu 53/474/0) oraz Towarzystwo Miłośników Miasta Poznania (nr 53/3193/0). Materiały archiwalne zgromadzone w pierwszym zespole dotyczą początków Towarzystwa aż do wybuchu II wojny światowej, natomiast w drugim pochodzą z lat 1945-1990. Niniejszym nadmienić można, że aktualnie trwają konsultacje w sprawie archiwizacji dokumentów oraz prace porządkowe nad kolejnymi aktami, które w przyszłym roku będą mogły zostać formalnie przekazane do zasobu Archiwum Państwowego w Poznaniu. Tym samym przez dopływ archiwaliów znacznie zostanie uzupełniony i wzbogacony zespół archiwalny: Towarzystwo Miłośników Miasta Poznania.
Niezmiernie trudnym zadaniem było pokazanie na 12 planszach 100 lat funkcjonowania Towarzystwa – ludzi, którzy je tworzyli oraz prac wykonywanych dla Poznania i Poznaniaków. Ostatecznie postanowiono zaprezentować przechowywane w zasobie Archiwum Państwowego akta Towarzystwa, czyli wybrane materiały archiwalne pochodzące z lat 1922-1990. Decyzję, co do ekspozycji ułatwił w pewnym zakresie Krzysztof Gmerek Wiceprezes Towarzystwa Miłośników Miasta Poznania im. Cyryla Ratajskiego, który na rocznicę 95-lecia istnienia Towarzystwa, przygotował jubileuszową wystawę prezentującą aktywności z ostatnich dwóch dekad. W konsekwencji okazuje się ona być wspaniałym dopełnieniem wystawy plenerowej opracowanej przez Archiwum Państwowe. Zachęcamy zatem do obejrzenia wystawy stworzonej przez Wiceprezesa Krzysztofa Gmerka.
Na wystawie z bogatego dorobku Towarzystwa Miłośników Miasta Poznania wybrane zostały tylko niektóre aspekty działalności. Dlatego żywimy nadzieję, że oglądający ekspozycję zachęceni informacjami znajdującymi się na planszach, zapragną pogłębić wiedzę na temat innych przedsięwzięć Towarzystwa Miłośników Miasta Poznania, i w tym celu zajrzą na stronę internetową Towarzystwa.
