W roku 2015, na Światowej Liście Programu “Pamięć Świata”, programu UNESCO (Organizacji Narodów Zjednoczonych do spraw Oświaty, Nauki i Kultury) umieszczono akta i bibliotekę Braci Czeskich. Są to archiwalia od XVI do XIX wieku, przechowywane w Archiwum Państwowym w Poznaniu oraz w Bibliotece Raczyńskich w Poznaniu i Bibliotece Kórnickiej. Stanowią one wyjątkowe na skalę światową źródła historyczne ukazujące aktywność polityczno-gospodarczą oraz intelektualną i twórczą ruchu społeczno-religijnego Braci Czeskich, którzy jako odłam husytyzmu w XVI wieku znaleźli azyl w Polsce i odegrali istotną rolę w historii protestantyzmu i czasów nowożytnych, mając w swoich szeregach tak wpływowe postaci jak Jan Ámos Komenský.
Akta i Biblioteka Braci Czeskich ukazują też wyjątkowy w skali Europy stopień panującej we wczesnonowożytnej Rzeczypospolitej tolerancji i swobody współistnienia różnych narodowości i wyznań. Szczególnie istotna jest korespondencja Braci Czeskich w sprawach religijnych z ośrodkami protestantyzmu w Europie. Akta zawierają cenne informacje do historii i pozycji kościołów protestanckich w Polsce, prób ich zjednoczenia, aktywności politycznej oraz wartości intelektualnych i twórczych, jakie reprezentowały parafie protestanckie.
Archiwalia zgromadzone w poznańskim archiwum to 2 652 jednostki archiwalne (14 metrów bieżących akt). Zbiór tychże jednostek datuje się na lata 1507-1961, a wśród nich poza dokumentacją aktową są także dokumenty pergaminowe i papierowe. Zespół 892 zawiera m.in.: księgi rachunkowe (zeszyty-składki, kroniki, kopiariusze, diariusze, tzw. dutki), metryki, protokolarne rady, ekstrakty z ksiąg sądowych i akta luźne (liczną korespondencje).
Skany akt i dokumentów dostępne są na stronach Wielkopolskiej Biblioteki Cyfrowej
(aby móc przeglądać zbiory, może być wymagana wtyczka DjVu – dostępna TUTAJ)
Opis zespołu, skany i inwentarz w serwisie szukajwarchiwach.gov.pl
Program UNESCO Pamięć Świata (Memory of the World) istnieje od 1992 roku. Jego celem jest podejmowanie działań służących ochronie i udostępnianiu międzynarodowego dziedzictwa dokumentacyjnego, a także zwiększanie świadomości jego znaczenia.
Od 1997 roku obiekty o światowym znaczeniu historycznym lub cywilizacyjnym wpisywane są na międzynarodową Listę Pamięć Świata. Nowe obiekty dodawane są co 2 lata, a ich propozycje zgłaszane przez Krajowe Komitety Programu omawiane są podczas sesji Międzynarodowego Komitetu Doradczego.
Akta Braci Czeskich poznańską propozycją na Listę Pamięć Świata UNESCO
Akta i Biblioteka Braci Czeskich wpisane na Światową Listę Programu UNESCO „Pamięć Świata”
aktualizacja treści: 29 czerwca 2016 r.