Najstarszy dokument w polskich archiwach państwowych z 1153 r. – akt fundacji i uposażenia klasztoru cystersów w Łeknie wpisany na Krajową Listę Programu UNESCO „Pamięć Świata”.
Sukcesem zakończyły się zabiegi Archiwum Państwowego w Poznaniu oraz Archiwum Archidiecezjalnego w Gnieźnie o wpisanie dokumentu Zbiluta z 1153 r. (aktu fundacji i uposażenia klasztoru cystersów w Łeknie pod Wągrowcem) na prestiżową Krajową Listę programu UNESCO „Pamięć Świata”. Komitet Krajowy Programu UNESCO Pamięć Świata, oprócz ww. dokumentu wyróżnił jeszcze 10 innych obiektów pochodzących z archiwów i bibliotek Warszawy, Krakowa, Gniezna, Gdańska i Torunia. Z Wielkopolski na listę wpisano „Spór o Morskie Oko” (zbiór dokumentów przechowywanych w PAN Bibliotece Kórnickiej).
W wielkim skrócie o Zbilucie:
Popularnie nazywany „Zbilut” jest to dokument pergaminowy należący do zasobu Archiwum Państwowego w Poznaniu. a w nim do zespołu archiwalnego „Klasztor cystersów w Łeknie”, sygn. D 1. Jest najstarszym sporządzonym w Polsce dokumentem, zachowanym do dziś w oryginale. Pochodzi z 1153 r. i zawiera akt fundacji i uposażenia klasztoru w Łeknie, o treści: Zbilut, obywatel Polski (Polonie civis) zawiadamia, że założył klasztor w Łeknie, na terenie swojej dziedzicznej posiadłości i uposażył go częścią swojej wolnej ojcowizny, a mianowicie wsiami Rgielsko z jeziorem, Straszewo i Panigrodz, oraz targiem i karczmą w Łeknie. Fundację tę, w obecności Mieszka III Starego, księcia wielkopolskiego, oraz innych świadków potwierdzili poproszeni o to Jan, arcybiskup gnieźnieński i Stefan, biskup poznański, i umocnili ją klątwą, a dodatkowo arcybiskup Jan zabezpieczył ją przyciśnięciem swojej pieczęci.
Bardzo mało jest w polskich archiwach oryginalnych aktów prawnych pochodzących z XII w., a do tego jeszcze napisanych w Polsce. Pośród tych unikatowych aktów najstarszym zachowanym do dziś w oryginale jest dokument fundacyjny i uposażeniowy wystawiony w 1153 r. dla duchowych synów św. Bernarda z Clairvaux, których do Łekna, wsi położonej w województwie wielkopolskim, w powiecie wągrowieckim, sprowadził możnowładca i rycerz polski Zbilut z Panigrodza, którego posiadłości leżące na Pałukach w północnej Wielkopolsce sąsiadowały z dobrami arcybiskupstwa gnieźnieńskiego.
Dokument Zbiluta z 1153 r. został spisany na pergaminie w dwóch równorzędnych i jednobrzmiących egzemplarzach, z których jeden, posiadający także dodatkową notatkę, pochodzącą z lat między 1181 a 1199 r., znajduje się w zasobie Archiwum Państwowego w Poznaniu, natomiast drugi, bez dodatkowej notatki, jest przechowywany w Archiwum Archidiecezjalnym w Gnieźnie. Oryginał poznański został spisany na karcie pergaminowej o wymiarach 395×580 mm. Późniejsza notatka, dopisana między 1181 a 1199 r. zajmuje na tejże karcie pięć dolnych wierszy wokół pieczęci. Drugi oryginał dokumentu z 1153 r., tzw. gnieźnieński, został spisany także na karcie pergaminowej, lecz mniejszej, o wymiarach 342×238 mm. Treść jego jest identyczna w stosunku do treści pierwszego oryginału, lecz nie zawiera on wspomnianej późniejszej notatki. Autentyczna pieczęć arcybiskupa gnieźnieńskiego Jana dochowała się tylko na oryginale poznańskim; po drugiej pieczęci, przytłoczonej pierwotnie w ten sam sposób także do oryginału gnieźnieńskiego, pozostał jedynie ślad w postaci dziury w pergaminie i resztek wosku. Ślady te odpowiadają wymiarom pieczęci zachowanej na egzemplarzu poznańskim.