Historia harcerstwa na ziemiach polskich sięga początków XX wieku, kiedy to na wzór skautingu angielskiego zainicjowanego przez Roberta Baden-Powella zaczęły powstawać pierwsze zastępy i drużyny. Pączątek procesu zawiązywania struktur wyznacza data 1 listopada 1916 r., kiedy podczas zjazdu w Warszawie podjęto decyzję o zjednoczeniu działających w zaborze rosyjskim grup harcerskich pod wspólną nazwą Związek Harcerstwa Polskiego. Po 1916 r. następowała stopniowa unifikacja grup skautowych działających w pozostałych zaborach – austrackim i pruskim. Zwieńczeniem tego procesu był zjazd w Lublinie w dniach 1-2 listopada 1918 r. podczas kórego podjęto decyzję o utworzeniu jednej nadrzędnej organizacji – Związku Harcerstwa Polskiego.
Wystawa zorganizowana w stulecie powstania Związku Harcerstwa Polskiego stanowi przegląd materiałów dotyczących polskiego skautingu i ZHP znajdujących się w zasobie Archiwum Państwowego w Poznaniu.
Zaprezentowane obiekty pochodzą z kilku odrębnych zespołów z lat 1912-1994. Szczególnie wartościowym źródłem okazały się spuścizny zasłużonych w historii Poznania i regionu osób zaangażowanych w działalność harcerską: Bernarda Chrzanowskiego, Edwarda Serwańskiego, Joanny Weigelt, Stefana Trzewikowskiego, Henryka Śniegockiego czy Stanisława Nawrockiego. Poza spuściznami, wyjątkowym pod względem tematu i bogactwa materiałów jest zespół I Lotniczej Drużyny Harcerzy im. gen. Jana Henryka Dąbrowskiego w Poznaniu. Część materiałów do dziejów harcerstwa znajduje się w zespołach: Akt Miasta Poznania, Komitetu Wojewódzkiego Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej w Poznaniu, Rady Wojewódzkiej Federacji Socjalistycznych Związków Młodzieży Polskiej w Poznaniu, Kuratorium Okręgu Szkolnego Poznańskiego w Poznaniu, Wydziału Powiatowego w Poznaniu oraz zbioru Afiszy, plakatów i ulotek.
Wystawa przedstawia wybrane archiwalia w ciągu chronologicznym, od okresu zaborów po PRL. Warto zwrócić uwagę na legitymację harcerską pochodzącą z 1919 r., czy “Harcerski Kodeks Honorowy” wydany w 1925 r.. Równie ciekawe są materiały dotyczące Harcerskiej Drużyny Wilków Morskich z Poznania – projekt rozbudowy schroniska w Kiekrzu i księga pamiątkowa drużyny. Materiały dotyczące okresu okupacji i lat powojennych to przede wszystkim dokumentacja 68. Poznańskiej Drużyny Harcerskiej oraz schematy tajnych organizacji harcerskich. Bogatą działalnosć harcerzy obrazują również fotografie, pochodzące ze zlotów krajowych i międzynarodowych, np. akcja Malta-70, oraz obozów i uroczystości państwowych. Warto zwrócić uwagę na zbiór prasy harcerskiej – spośród wielu czasopism przechowywanych w Archiwum wybrano kilka przykładowych jak “Harcerz”, “Harcerska Kuźnia” i “Czuj Duch”, którego dwa pełne roczniki z lat 1922-1923 znajdują się w naszym zasobie. Podczas wystawy użyte zostały także materiały ulotne: afisz dotyczący obchodów XXV-lecia harcerstwa wielkopolskiego z 1937 r. oraz Migawki harcerskie Chorągwi Wielkopolskiej z 1946 r.
W wystawie wykorzystano również obiekty pochodzace z prywatnych zbiorów pracowników oraz literaturę dotyczącą tematyki harcerskiej będącą w posiadaniu biblioteki Archiwum Państwowego w Poznaniu.
Serdecznie zapraszamy do obejrzenia wystawy!