W 80 rocznicę podpalenia Katedry Gnieźnieńskiej w auli Centrum Edukacyjno-Formacyjnego w Gnieźnie odbyło się spotkanie upamiętniające to tragiczne wydarzenie. Rocznica ta stała się przyczynkiem do przybliżenia licznie zgromadzonej publiczności działań Armii Czerwonej w Wielkopolsce w 1945 r., tj. z okresu tzw. „sowieckiego wyzwolenia”. Uczestników spotkania powitali przedstawiciel Prymasa Polski ks. infułat Jan Kasprowicz, Zastępca Prezesa IPN dr Mateusz Szpytma, poseł Zbigniew Dolata oraz główny organizator spotkania Dyrektor Archiwum Archidiecezjalnego ks. kanonik Michał Sołomieniuk.
Na początku spotkania zaprezentowano film autorstwa Piotra Robakowskiego, wyprodukowany dla Instytutu Pamięci Narodowej w Poznaniu pt.: „Podpalenie Katedry Gnieźnieńskiej”
W filmie przedstawiono przebieg wydarzeń w dniu 21 i 23 stycznia 1945 r. w Gnieźnie, związanych z wkroczeniem wojsk Armii Czerwonej do Gniezna oraz podpalenie 2 dni później Katedry Gnieźnieńskiej. Film powstał w oparciu m. in. o materiały archiwalne z zasobu gnieźnieńskie Oddziału Archiwum Państwowego w Poznaniu.
W dalszej części spotkania wygłoszono dwa krótkie wykłady. W pierwszym z nich, dr Marek Szczepaniak przedstawił m. in. dane związane ze zgonami Polaków, Rosjan I Niemców na terenie Gniezna w okresie 21-27 stycznia 1945 r. Omówił także wyniki kwerendy dotyczącej działań Armii Czerwonej na terenie powiatu gnieźnieńskiego w 1945 r. Ze sprawozdań sytuacyjnych Starosty Gnieźnieńskiego, przechowywanych w zasobie gnieźnieńskiego Oddziału Archiwum Państwowego w Poznaniu, wyłania się obraz gwałtów, grabieży mienia, płodów rolnych i zwierząt hodowlanych dokonywanych przez żołnierzy Armii Czerwonej. Efektem tego było bardzo negatywne nastawienie ludności powiatu gnieźnieńskiego do obecności Armii Czerwonej.
Sytuacja taka miała miejsce nie tylko w okolicach Gniezna, ale i na terenie całej Wielkopolski. O czym w drugim wykładzie wieczoru opowiedział dr Tomasz Cieślak z poznańskiego IPN-u. Przestawił również ogólną charakterystykę wojsk radzieckich, która zmieniała się w związku z powrotem oddziałów wojskowych spod Berlina, po zakończeniu działań wojennych na europejskim froncie II wojny światowej. Zaznaczył także rolę wojsk sowieckich w umacnianiu nowej władzy na terenie Wielkopolski.
Na spotkaniu pokazano również dwie łuski od pocisków, którymi ostrzelano Katedrę. Łuski zostały zabrane z gnieźnieńskiego Rynku przez jednego z mieszkańców Gniezna, a ostatecznie trafiły do Muzeum Archidiecezjalnego w Gnieźnie.
Fotorelacja z wydarzenia (fot. R. Jurke)
