Wystawa pt. “Kolończycy. Nadrenia w Wielkopolsce. Galeria opatów w Sali Opackiej w klasztorze w Lądzie nad Wartą”

Wystawę planszową przygotowano już w 2020 r. w ramach projektu „Źródła do dziejów miast Wielkopolski przedrozbiorowej. Europa Narodów”. Gościła najpierw w Muzeum Ziemi Pyzdrskiej w Pyzdrach, obecnie w Archiwum Państwowym w Poznaniu – w związku z Międzynarodowym TygodniemArchiwów. Nawiązuje również do XVIII Ogólnopolskiego Festiwalu kultury słowiańskiej i cysterskiej w Lądzie, odbywającego się także w czerwcu 2022 r.

Plakat wystawy Kolończycy. Nadrenia w Wielkopolsce

Wystawa przedstawia galerię opatów, namalowaną przez brata Adama Swacha (1688-1747), franciszkanina pochodzącego z Czech. W klasztorze cysterskim w Lądzie nad Wartą przez cztery stulecia – od roku 1145 do 1551 – w konwencie dominowali bracia pochodzący z Kolonii, metropolitalnego miasta Nadrenii. Nadrenia to ojczyzna królowej Rychezy (zm. 1063), małżonki Mieszka II (zm. 1034) oraz matki Kazimierza Odnowiciela (zm. 1058). Jej szczątki, spoczywające w kościele katedralnym w Kolonii, są otaczane szczególną modlitwą w całej archidiecezji. Śladów świadczących o związkach z Polską można szukać w całej Nadrenii, m.in. w klasztorach fundowanych przez rodzinę królowej Rychezy, w Altenbergu, Heisterbach, w murach kolońskiego uniwersytetu, i wielu innych miejscach… Z katedry kolońskiej na całą Europę emanował kult Trzech Króli.

Opat Mikołaj Antoni Łukomski (zm. 1750) przygotowując się do jubileuszu 600.lecia fundacji przypomniał koloński okres w dziejach podległego mu opactwa. Wyrazicielem jego woli był właśnie sprowadzony z Poznania do Lądu, brat Adam Swach, który miał do dyspozycji rękopiśmienny katalog (obecnie przechowywany w Archiwum Państwowym w Poznaniu, zespół nr 1454: Klasztor cystersów w Bledzewie, sygn. 133) i na jego podstawie stworzył wspomnianą galerię obejmującą 37 wizerunków postaci wraz fundatorem, księciem Wielkopolskim, Mieszkiem III Starym (zm. 1202). Daleka od realiów historycznych zarówno w podpisach, jak i wizerunkach, galeria jest jednym z najcenniejszych dziel stworzonych przez Swacha latem 1722 r., a więc dokładnie 300 lat temu! Przy krzyżu niesionym przez św. Franciszka z Asyżu, w lewym dolnym rogu fresku, Adam Swach umieścił swój autoportret. Jego prace można do dziś podziwiać w kościołach w Poznaniu, Owińskach, Lądzie, Pyzdrach, Żerkowie, Kaliszu, Łowiczu, Piotrkowie Trybunalskim, Jarosławiu, Krasnymstawie, Szamotułach, Wełnie. Tworzył również w Krakowie i Krośnie. Zmarł 13 stycznia 1747 r. w Poznaniu.

Udostępnij: