Wydarzenie patronujące: 1050-lecie Chrztu Polski
Data: 15 kwietnia 2016 r.
Rok 2016 uchwałą Sejmu został ustanowiony Rokiem Jubileuszu 1050-lecia Chrztu Polski. Archiwum Państwowe w Poznaniu postanowiło włączyć się do obchodów związanych z tą doniosłą rocznicą, poprzez przypomnienie społeczeństwu o wydarzeniach sprzed 50 laty, kiedy to w roku 1966 świętowano tysięczną rocznicę przyjęcia chrztu przez pierwszego władcę Polski, Mieszka I. Uroczystości tamtego roku stały się konfrontacją dwóch silnych, przeciwstawnych sobie obozów, a mianowicie kościoła katolickiego i władzy państwowej uosabianej w postaci Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej.
Przygotowaniem kościoła i wiernych do obchodów Tysiąclecia Chrztu zajął się prymas Polski, kardynał Stefan Wyszyński. W roku 1956 ruszyła napisana przez niego Wielka Nowenna mająca na celu przygotowanie wiernych do przeżyć Milenium Chrztu. Szczególne obchody przypaść miały na teren Wielkopolski będącej centrum powstającego w średniowieczu państwa, jak i miejscem narodzin struktury kościelnej.
Ówczesne władze nie mogły sobie pozwolić na brak zaangażowania i przejęcie inicjatywy przez kościół. Powstała wówczas koncepcja Tysiąclecia Państwa Polskiego miała być konkurencyjną wizją, w której szczególny nacisk położono na indoktrynację społeczeństwa w kwestiach historycznych. W państwowy program włączeni zostali wybitni historycy, naukowcy, wykorzystywano również wszelkiego rodzaju media.Wystawa plenerowa „Dwa oblicza Milenium”, która od piątku 15 kwietnia 2016 r., (od godz. 12.00) do 24 czerwca 2016 r. będzie prezentowana przed frontem budynku Archiwum Państwowego przy ul. 23 Lutego 41/43, zorganizowana na podstawie materiałów archiwalnych przechowywanych w Archiwum, ma na celu ukazanie konfrontacyjnego charakteru działań władz partyjnych wobec organizowanych uroczystości kościelnych. W zasobie naszego archiwum znajdują się takie dokumenty jak odpis Listu Pasterskiego Episkopatu Polski oraz program duszpasterski na Wielki Jubileusz Tysiąclecia Chrztu Polski, które miały na celu wprowadzenie i zapoznanie wiernych z głównymi ideami mającymi przyświecać obchodom Milenium Chrztu Polski. Dla przeciwwagi na wystawie zaprezentowane zostały również materiały wytworzone przez KC PZPR oraz KW PZPR w Poznaniu, z których to dokumentów wyłaniają się obawy władzy państwowej o swoją pozycję, w związku z masowym udziałem wiernych w kościelnych obchodach Milenium Chrztu Polski.
Na wystawie zapoznamy się również z programami uczczenia rocznicy Tysiąclecia Państwa Polskiego przez organizacje, stowarzyszenia i związki o najróżniejszym charakterze. Wszystkie te plany miały na celu odciągnięcie od uroczystości kościelnych jak największej części społeczeństwa.
W kolejnej części wystawy można zapoznać się ze wytycznymi, których stosowanie miało spowodować ograniczenie oraz umniejszenie znaczenia obchodów kościelnych. Jednym z ważniejszych tego typu przedsięwzięć były rozmowy prowadzone z księżmi, mające na celu wysondowanie ich postawy wobec organizowanych przez państwo obchodów 1000-lecia oraz stopnia zaangażowania w uroczystości Milenium Chrztu.
Prezentujemy również dokumenty dotyczące działania mediów, zaangażowanych w rozpowszechnienie idei 1000-lecia Państwa Polskiego.